Inclusieve scholen ontwerpen

Een inclusieve school moet in het teken staan van alle leerlingen, ongeacht hun achtergrond, vaardigheden of neurotype. Dit betekent dat er verschillende ruimtes moeten worden gecreëerd om iedere leerling gelijke onderwijsmogelijkheden te geven.  

Een leeromgeving heeft veel invloed op de gebruikers. Daarom is het belangrijk dat het ontwerp van een onderwijsgebouw toegankelijk, inclusief en gastvrij is. Deze factoren bevorderen het welzijn en prestaties van de leerlingen en zorgen ervoor dat zij met een positief gevoel naar school gaan. 

Inclusief ontwerp voor elke leerling

Inclusieve schoolgebouwen ontwikkelen kan een uitdaging zijn. Iedere leerling is verschillend en sommige van hen hebben speciale onderwijsbehoeften. In samenwerking met experts hebben wij daarom een onderzoek uitgevoerd naar het effect van een schoolomgeving op kinderen met het autismespectrumstoornis (ASS). 

Zo komt onder andere in het onderzoek naar voren dat leerlingen steeds meer hinder ervaren naarmate ze zich langer in het schoolsysteem bevinden. De faciliteiten zijn vaak niet afgestemd op de behoeften van deze doelgroep. Zo vinden kinderen met autismespectrumstoornis het vaak moeilijk om zich op school volledig betrokken te voelen. 

Een inclusieve omgeving, waarin iedere kind kan floreren is enorm belangrijk. Daarom delen wij onderbouwde tips die bijdragen aan het bouwen van inclusieve scholen. 

Door de bewegwijzering te verbeteren, kunnen leerlingen en personeel gemakkelijker de weg vinden in onderwijsgebouwen of op campussen, wat tot minder verwarring en stress leidt. Ondersteunend en duidelijk design draagt bij aan een toegankelijke en gastvrije omgeving. Onderstaande tips dragen bij aan de ontwikkeling van een inclusievere omgeving voor iedereen

• Gebruik duidelijke bewegwijzering

De eerste tip is het gebruik van duidelijke en constante bewegwijzering op wanden en vloeren. Speciale bedrijven kunnen bewegwijzering op maat maken.

• Voeg kleuren en patronen to

Het gebruik van kleuren en patronen kan mensen helpen om gemakkelijker de weg te vinden in school. Onderscheid kleuren en patronen eenvoudig door het juiste lichtreflectiewaarden-contrast (LRV-contrast) te gebruiken.  

• Plaats vloertegels met voelbare waarschuwinge

Waarschuwingstegels en voelbare strips zijn te gebruiken in bepaalde gebieden, zoals trappenhuizen, maar ook om slechtzienden te helpen de weg te vinden in hallen en gangen.

Een vlotte verkeersstroom kan lastig zijn in grote gebouwen waar veel gebruikers tegelijkertijd proberen te circuleren, bijvoorbeeld tussen lessen door. Er zijn een aantal belangrijke dingen om rekening mee te houden: 

• Afzonderlijke banen en eenrichtingssystemen

Kies voor afzonderlijke banen en creëer een eenrichtingssysteem met behulp van vloermarkeringen of symbolen. Zo kunnen gebruikers eenvoudig door de gangen lopen en worden knelpunten voorkomen. Vooral leerlingen met een autismespectrumstoornis stellen dit zeer op prijs.

• Risicovolle zones 

Neem valrisico’s en het weglekken van stroperige vloeistoffen mee in het ontwerpen van verschillende zones. Houd rekening met de kansen en omvang van morsincidenten voordat u een vloerkeuze maakt. 

Perceptie van de omgeving is een belangrijk element om leerlingen zich goed te laten voelen op school, met name neurodivergente leerlingen. Natuurlijk licht, kleuren en contrasten zijn belangrijke overwegingen voor het ontwerpen van gebouwen die inclusief onderwijs stimuleren.

• Kleurencontrasten

Kleurcontrasten ondersteunen mensen, vooral degene met visuele beperkingen. Zo kunnen ze deuren, meubels of hoogteveranderingen in de vloer herkennen. De lichtreflectiewaarde (LRV) helpt om het juiste contrast te bepalen. De omgeving wordt daardoor makkelijker waar te nemen en zorgt voor minder verwondingen. 

• Kleuren kiezen

De juiste kleurkeuze helpt met het beter begrijpen van en aanpassen aan de omgeving. Stem daarom kleuren af op de gebruikers, hun leeftijd en de functies van de verschillende ruimtes.

• Natuurlijk licht

Natuurlijk licht zorgt voor een rustgevende sfeer, vermindert schittering en vermoeide ogen. Ook voorziet het van een stimulerende en dynamische omgeving voor iedereen.

De inclusie van kinderen met autisme op school vereist zorgvuldige aandacht voor de omgeving. Zij hebben specifieke sensorische behoeften en ervaren soms problemen in de omgang met anderen. Hierdoor integreren zij moeilijker in traditionele schoolomgevingen. 

Zo gebruikt u vloeren, ontwerpen en kleuren voor een autismevriendelijke omgeving: 

• Maak ruimtes overzichtelijk door een duidelijke vloerindeling. Beperk verschillend kleurgebruik en gebruik duidelijke bewegwijzering

• Minimaliseer zintuigelijke prikkels door akoestische vloeropties. Gebruik natuurlijke, (semi-)effen en rustgevende tinten en patronen. 

• Geef leerlingen de ruimte om zintuigen opnieuw af te stemmen. Maak overgangsruimtes zo vloeiend mogelijk en zorg voor rustruimtes. 

De onderbouwde ontwerpprincipes implementeren in klaslokalen, gangen en openbare ruimtes helpt kinderen met speciale behoeften, zoals autisme. Deze doordachte aanpassingen zorgen ervoor dat zij worden ondersteund in hun leer- en groeiproces. Zo worden onderwijsinstellingen toegankelijk, uitnodigend en inclusief.

Meer weten over het ontwerpen van inclusieve scholen?

Wij hopen dat we u hebben geïnspireerd om samen te bouwen aan inclusieve en toekomstbestendige scholen. Heeft u vragen of wilt u meer informatie over dit onderwerp? Neem contact met ons op.